Léopold Sédar Senghor
Léopold Sédar Senghor (1906-2001)
Léopold Sédar Senghor
Ποιήματα
Επιλογή-Μετάφραση-Επίμετρο: Νικολέττα Σίμωνος
Το γράμμα σου επάνω στο σεντόνι, υπό το φως της μυρωμένης λάμπας
Μπλε σαν το πρωτοφόρετο πουκάμισο που τον νιο κάνει να λάμπει
Σιγοτραγουδώντας, σαν τον ουρανό και τη θάλασσα και τ΄ όνειρό μου
Το γράμμα σου. Κι η θάλασσα έχει τ΄ αλάτι της, κι ο αγέρας το γάλα το ψωμί το ρύζι, κοντολογίς τ΄ αλάτι το δικό του
Η ζωή ενέχει το σφρίγος της, κι η γη την αίσθησή της
Την αίσθηση του Θεού και της κίνησής του.
Το γράμμα σου που δίχως του η ζωή δε θα ΄τανε ζωή
Τα χείλη σου το αλάτι μου ο ήλιος μου, ο δροσερός μου ο αέρας και το χιόνι μου.
Η ΝΕΓΡΟΣΥΝΗ ΜΟΥ
Η Νεγροσύνη μου δεν είναι ύπνος της φυλής αλλά ήλιος της ψυχής, η νεγροσύνη μου η ορατή και βιωμένη
Η Νεγροσύνη μου είναι μυστρί στο χέρι, κοντάρι είναι ανά χείρας
Ρέκαντ[1]. Δεν αφορά την πόση και τη βρώση μου στο στιγμιαίο το παρόν μου
Τόσο το χειρότερο αν για του Πράσινου Ακρωτηριού τα ροζ νερά σπαρτάραγ΄ η ψυχή μου!
Καθήκον έχω τον λαό μου ν’ αφυπνίσω στα μέλλοντα τα φλογοβόλα
Η χαρά μου εικόνες να πλάθω για να τον θρέφω, ω του Λόγου έρρυθμα φώτα!
ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
Στάλες λευκές,
Μικρές αργοσάλευτες στάλες,
Στάλες μικρές απ’ ολόφρεσκο γάλα,
Φευγαλέες εκλάμψεις κατά μήκος των τηλεγραφικών συρμάτων,
Κατά μήκος των ημερών των ατέρμονων
Των μονότονων και γκρίζων!
Για πού το βάλατε;
Για πού το βάλατε;
Για ποιον παράδεισο, αλήθεια; Και απαντώ: παράδεισος,
Εκλάμψεις πρώτες των χρόνων μου των παιδικών
Που ποτέ δεν ξαναβρήκα.
Επίμετρο:
Α’ δημοσίευση: Θράκα
----------------------------
Η Νεγροσύνη μου δεν είναι ύπνος της φυλής αλλά ήλιος της ψυχής, η νεγροσύνη μου η ορατή και βιωμένη
Η Νεγροσύνη μου είναι μυστρί στο χέρι, κοντάρι είναι ανά χείρας
Ρέκαντ[1]. Δεν αφορά την πόση και τη βρώση μου στο στιγμιαίο το παρόν μου
Τόσο το χειρότερο αν για του Πράσινου Ακρωτηριού τα ροζ νερά σπαρτάραγ΄ η ψυχή μου!
Καθήκον έχω τον λαό μου ν’ αφυπνίσω στα μέλλοντα τα φλογοβόλα
Η χαρά μου εικόνες να πλάθω για να τον θρέφω, ω του Λόγου έρρυθμα φώτα!
ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
Στάλες λευκές,
Μικρές αργοσάλευτες στάλες,
Στάλες μικρές απ’ ολόφρεσκο γάλα,
Φευγαλέες εκλάμψεις κατά μήκος των τηλεγραφικών συρμάτων,
Κατά μήκος των ημερών των ατέρμονων
Των μονότονων και γκρίζων!
Για πού το βάλατε;
Για πού το βάλατε;
Για ποιον παράδεισο, αλήθεια; Και απαντώ: παράδεισος,
Εκλάμψεις πρώτες των χρόνων μου των παιδικών
Που ποτέ δεν ξαναβρήκα.
Επίμετρο:
Λεοπόλντ Σεντάρ Σενγκόρ (Léopold Sédar Senghor, 1906-2001): Σενεγαλέζος ποιητής, συγγραφέας και πολιτικός, ο πρώτος πρόεδρος της χώρας του (1960-80), αλλά και ο πρώτος Αφρικανός που δίδαξε σε γαλλικό πανεπιστήμιο και εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας. Υπήρξε, επίσης, ένας εκ των πρωτεργατών της Γαλλοφωνίας. Μαζί με τους Εμέ Σεζέρ και Λεόν-Γκοντράν Νταμά, που είχαν όπως κι εκείνος βρεθεί στο Παρίσι για σπουδές και μοιράζονταν το ίδιο όραμα για μια μετα-αποικιακή ταυτότητα του νέγρικου πολιτισμού, ανέπτυξαν την έννοια-συνείδηση της «νεγροσύνης» (négritude) και δημιούργησαν το ομώνυμο λογοτεχνικό ρεύμα ως απάντηση: α) στον ρατσισμό που υφίστατο τα χρόνια εκείνα στη Γαλλία, β) στην επικράτηση του γαλλικού πολιτισμού στις αποικίες και γ) στην τότε επικρατούσα αντίληψη πως η Αφρική δεν είχε αναπτύξει πολιτισμό ικανό να σταθεί ισάξια απέναντι στον ευρωπαϊκό. Ο Σενγκόρ, ωστόσο, αντιλήφθηκε τη νεγροσύνη ως μια επιστροφή στην αφρικανική πολιτιστική κληρονομιά, σε αντίθεση με τον Σεζέρ που τη θεωρούσε ως άμυνα ενάντια στην πολιτιστική αφομοίωση της Αφρικής από την ευρωπαϊκή κουλτούρα – επ’ ουδενί ως αντιλευκό ή αντιρατσιστικό ρατσισμό, όπως είχε εσφαλμένα εκληφθεί από ορισμένους κύκλους της εποχής.
Στην ποίηση του Σενγκόρ συναντά κανείς στοιχεία τόσο από τον αφρικανικό όσο και από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό∙ συνεπώς, θα λέγαμε πως η ποίησή του λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην αφρικανική και την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Άλλωστε, το ελληνικό στοιχείο διακρίνεται και στο ύφος του και στη γραφή του. Ο ρυθμός της ποίησής του έχει παραλληλιστεί με τον ρυθμό των αφρικανικών τυμπάνων. Ο λόγος του διαθέτει μια ήρεμη δύναμη αλλά και μια ισχυρή –αν και υπόκωφη– ηδυπάθεια, που σε συνδυασμό με τη θετικότητα που ενυπάρχει στον πυρήνα των στίχων του, καθιστούν το ποιητικό έργο του ύμνο στην ταυτότητα και στην πολιτιστική κληρονομιά της Μαύρης Ηπείρου.
Ως πολιτικός, ο Σενγκόρ υπήρξε ένας από τους αρχιτέκτονες του αφρικανικού σοσιαλισμού, διαχωρίζοντας τη θέση του από τον κλασικό μαρξισμό και την αντιδυτική ιδεολογία και φροντίζοντας να διατηρήσει καλές σχέσεις τόσο με τη Γαλλία όσο και με τον ευρύτερο Δυτικό Κόσμο. Σ’ αυτόν οφείλεται, άλλωστε, και η πολιτική σταθερότητα της χώρας του, που αποτελεί και το μοναδικό αφρικανικό κράτος που δεν ταλανίστηκε ποτέ από πραξικοπήματα.
Ο Σενγκόρ χαρακτηρίστηκε ως ο Γουίτμαν της Αφρικής, αλλά και ως Μαύρος Ορφέας, όπως τον αποκάλεσε ο Σαρτρ, και είναι πράγματι και αναμφιβόλως ένας εκ των σημαντικότερων εκπροσώπων της αφρικανικής διανόησης και λογοτεχνίας. Το μη λογοτεχνικό έργο του αφορά πεδία όπως η πολιτική, η φιλοσοφία, η κοινωνιολογία και η γλωσσολογία. Βραβεύτηκε και τιμήθηκε για το έργο του τόσο εν ζωή όσο και μετά θάνατον – αξίζει η αναφορά στις 37, στο σύνολο, αναγορεύσεις του σε επίτιμο διδάκτορα.
Α’ δημοσίευση: Θράκα
----------------------------
[1] ΣτΜ: Βασιλικό σκήπτρο αναγόμενο στο αρχαίο Βασίλειο της Δαχομέης (σημερινό Μπενίν, Δ. Αφρική). Δεν ήταν όπλο πολεμικό, κατείχε ρόλο καθαρά τελετουργικό, σύμβολο εξουσίας, πλούτου και ευημερίας. Πήρε την ονομασία του από την πορτογαλική λέξη «recado» (μήνυμα), αφού στα χέρια των αγγελιαφόρων του βασιλιά λειτουργούσε ως εγγύηση για την αυθεντικότητα των βασιλικών μηνυμάτων. Ως σύμβολο της αφρικανικής πολιτιστικής κληρονομιάς, συναντάται στην ποίηση όλων των στρατευμένων Αφρικανών ποιητών.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου