Jacques Prévert

Jacques Prévert (1900-1977)

Jacques Prévert

Ποιήματα

Επιλογή-Μετάφραση-Επίμετρο: Νικολέττα Σίμωνος

Στη Μνήμη του Ποιητή Κώστα Ριτσώνη

ΑΤΙΤΛΟ

Αγνοώ όλα όσα γνωρίζω
Και δεν γνωρίζω τίποτα
Απ’ όλα όσα αγνοώ
Πώς θα μπορούσα να συλλογιστώ τον θάνατο
Αφού γνωρίζω πως κάποια μέρα θα πεθάνεις.

ΠΕΛΩΡΙΟΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΙΝΟΣ

Πελώριος και κόκκινος
Πάνω από το Γκραν Παλαί
Ο χειμωνιάτικος ήλιος εμφανίζεται
Κι εξαφανίζεται
Σαν κι αυτόν η καρδιά μου θα εξαφανιστεί
Και όλο μου το αίμα θα φύγει
Θα φύγει να σε ψάξει
Αγάπη μου
Ομορφιά μου
Και να σε βρει
Εκεί όπου βρίσκεσαι.

Η ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

Η ανάμνηση του έρωτα δεν είναι μια καρδιά
στην άκρη μιας αλυσίδας, ούτε γραμμένο όνομα
πάνω σ’ ένα γουρουνάκι από μελόψωμο στο πανηγύρι,
μήτ’ ένα πυροτέχνημα που σκάει στων χεριών το κράτημα
τέλος, δεν είναι αυτό που είναι χαραγμένο
στη μνήμη μου, είναι αυτό που είναι αόρατα χαραγμένο
πάνω σ’ ολάκερο το σώμα μου,
το σώμα μου το χορτασμένο από αγάπη, χάδι, θαυμασμό.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Σε ποια μέρα είμαστε
Είμαστε όλες τις μέρες
Φίλη μου
Είμαστε όλη τη ζωή
Αγάπη μου
Αγαπιόμαστε και ζούμε
Ζούμε κι αγαπιόμαστε
Και δεν ξέρουμε τι πάει να πει ζωή
Και δεν ξέρουμε τι πάει να πει μέρα
Και δεν ξέρουμε τι πάει να πει έρωτας.

ΑΛΙΚΑΝΤΕ

Ένα πορτοκάλι στο τραπέζι
Το φόρεμά σου στο χαλί
Και στο κρεβάτι μου εσύ
Γλυκό δώρο του παρόντος
Της νύχτας δροσιά
Της ζωής μου ζεστασιά.

PARIS AT NIGHT

Τρία σπίρτα αναμμένα ένα-ένα μέσα στη νύχτα
Το πρώτο για να δω το πρόσωπό σου ολόκληρο
Το δεύτερο για να δω τα μάτια σου
Το τελευταίο για να δω το στόμα σου
Κι ολάκερο το σκοτάδι για να μου το θυμίζει όλο αυτό
Καθώς σε σφίγγω στην αγκαλιά μου.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΙΟΥΝΤΑΙ

Τα παιδιά που αγαπιούνται φιλιούνται όρθια
Με τις πλάτες στις πόρτες της νύχτας
Κι οι περαστικοί τα δείχνουν με το δάχτυλο
Μα τα παιδιά που αγαπιούνται
Δεν είν’ εκεί για κανέναν
Κι είναι μονάχα ο ίσκιος τους
Που τρέμει μες στη νύχτα
Προκαλώντας την οργή των περαστικών
Την οργή, την περιφρόνηση, τα γέλια και τον φθόνο τους
Τα παιδιά που αγαπιούνται δεν είν’ εκεί για κανέναν
Είν’ αλλού πολύ πιο μακριά απ’ τη νύχτα
Πολύ πιο ψηλά απ’ τη μέρα
Μες στο εκθαμβωτικό φως της πρώτης τους αγάπης

ΔΕΝ ΕΙΜ΄ ΕΓΩ ΠΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΩ*

Δεν είμ΄ εγώ που τραγουδώ
Είν΄ τα λουλούδια που ΄χω δει
Δεν είμ΄ εγώ που γελώ
Είν΄ το κρασί που έχω πιει
Δεν είμ΄ εγώ που θρηνώ
Είν΄ η αγάπη μου που ΄χει χαθεί

* Το ποίημα αυτό, από τη συλλογή Adonides (1975), χρησιμοποιήθηκε ως πρελούδιο στο τραγούδι «Le petit garçon» (1967) του Serge Reggiani.

ΟΤΑΝ Η ΖΩΗ ΠΑΨΕΙ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ

Όταν η ζωή πάψει να παίζει
ο χάρος βάζει και πάλι τα πάντα στη θέση τους
Η ζωή κάνει χάζι
ο χάρος βάζει τάξη
ποσώς ενδιαφέρει η σκόνη που ΄ναι κρυμμένη κάτω απ΄ το χαλί
Υπάρχουν τόσα όμορφα πράγματα που λησμονεί
Η όμορφη ζωή

ΕΙΜΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ

Είμαι ευτυχισμένη
Μου ‘πε χθες
πως μ’ αγαπούσε
Είμαι ευτυχισμένη και περήφανη
κι ελεύθερη σαν μέρα
Δεν πρόσθεσε
πως ήτανε αγάπη δίχως πέρας.

ΚΑΠΟΙΟΣ ΚΤΥΠΑ

Ποιος είναι
Κανείς
Είναι μονάχα η καρδιά μου που κτυπά
Που κτυπάει δυνατά
Για σένα
Όμως έξω
Στην πόρτα την ξύλινη επάνω
Το μικρό μπρούτζινο χέρι
Μήτε κινείται
Μήτε κουνιέται
Δεν κουνιέται παρά μονάχα του δαχτύλου η μικρούλα η άκρη

ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ

Λευκά σεντόνια μες σε μια ντουλάπα
Κόκκινα σεντόνια μες σ’ ένα κρεβάτι
Ένα παιδί μες στη μάνα του
Η μάνα του μες στις ωδίνες
Ο πατέρας μες στο διάδρομο
Ο διάδρομος μες στο σπίτι
Το σπίτι μες στην πόλη
Η πόλη μες στη νύχτα
Ο θάνατος μες σε μια κραυγή
Και το παιδί μες στη ζωή.

ΓΑΤΟΧΟΡΤΟ

Έβρισαν τις αγελάδες
έβρισαν τους γορίλες
τα κοτόπουλα
Έβρισαν τα βόδια
Έβρισαν τις χήνες τα καναρίνια τα γουρούνια τα σκουμπριά τις καμήλες
Έβρισαν τους σκύλους

Τις γάτες
Ούτε που τόλμησαν.

Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΠΝΟΣ

Κάθονται στο τραπέζι
Δεν τρώνε
Ανήσυχοι τα πιάτα τους δεν αγγίζουν
Και τα πιάτα τους ολόρθα στέκουν
Κάθετα όπισθεν της κεφαλής τους.






N.B. Τα ανωτέρω ποιήματα ανήκουν στις συλλογές Paroles (1946), Histoires (1946), Spectacle (1951), Fatras (1966), Choses et autres (1972) και Adonides (1975).

Επίμετρο:

Ζακ Πρεβέρ (Jacques Prévert, 1900-1977): Γάλλος ποιητής και σεναριογράφος, εκ των σημαντικότερων ποιητικών μορφών του 20ου αι. Τι κι αν στο σχολείο δεν ήταν φιλογράμματος, τι κι αν το παράτησε προτού να το τελειώσει· ο «ζωγράφος της γαλλικής σύγχρονης ποίησης», κατά τον Πικάσο, κατάφερε να φιλοτεχνήσει ποιήσεως έργα διαχρονικά και δη ανά το παγκόσμιο. Και δικαιολογημένα εντάχθηκε, έστω και μετά θάνατον, στη γαλλική Πλειάδα. Ποιήματά του μελοποιήθηκαν και ερμηνεύτηκαν από καταξιωμένους Γάλλους και Αμερικανούς καλλιτέχνες. Με μια πληθώρα ποιητικών συλλογών στο corpus του, έγραψε, επίσης, θεατρικά αλλά και σενάρια τόσο για ταινίες του γαλλικού κινηματογράφου, όσο και για ταινίες κινουμένων σχεδίων. Μέσα από την ποίησή του, τραγούδησε τον άνθρωπο, τη φύση και τη ζωή, μ’ έναν τρόπο μοναδικό. Ο λόγος του απλός και καθημερινός (όχι, ωστόσο, απλοϊκός)· εντούτοις, δεν υμνεί παρά την ουσία της ζωής, την κρυμμένη στα απλά εκείνα πράγματα που, μες στην πεζή καθημερινότητα, δυστυχώς προσπερνάμε. Μια γραφή ανεπιτήδευτη, κατάσπαρτη από ευφάνταστα λογοπαίγνια, συνεχείς επαναλήψεις και πλούσια εικονοκλασία. Άλλα γνωρίσματα της γραφής του: η ανάμειξη του πεζού με τον ποιητικό λόγο, η εναλλαγή του ελεύθερου με τον ομοιοκατάληκτο στίχο κι η απουσία σημείων στίξεως. Στην ποίησή του διακρίνει κανείς τόσο τη λεπτή ειρωνεία του, όσο και το ιδιαίτερό του χιούμορ. Επηρεάζεται ναι μεν από τον υπερρεαλισμό, αλλά δεν απαρνιέται μήτε τον ρεαλισμό, μήτε τον έμφυτο ρομαντισμό του· έτσι, μαζί και με στοιχεία από τον συμβολισμό, κατορθώνει ν’ αφήσει το στίγμα του στην ποιητική παράδοση της Γαλλίας. Η ποίησή του διαμορφώνεται από τη γενικότερη στάση του για τη ζωή, μια στάση μποέμικη, άθεη, αντικομφορμιστική έως και αναρχική, που διαχέεται από τις αρχές του ανθρωπισμού. Υμνεί την ελευθερία, την ειρήνη, τη νιότη, τον έρωτα, τη δικαιοσύνη. Καταδικάζει τον πόλεμο, την αδικία, την εκμετάλλευση και συμπαραστέκεται στους πονεμένους της ζωής. Τέλος, η πόλη του, το Παρίσι, δεν θα μπορούσε να είν’ απούσα από την ποίησή του.

Α' δημοσίευση: Περιοδικό ΘΡΑΚΑ, διπλό τεύχος 5-6
Β' δημοσίευση: Θράκα