Christopher Logue

Christopher Logue (1926-2011)

Christopher Logue

Ποιήματα 

Επιλογή-μετάφραση-επίμετρο: Νικολέττα Σίμωνος

«Η ποίηση δεν ορίζεται. Βιώνεται μόνον».

«Η ποίηση δεν είναι τέχνη σιωπηλή.

Το ποίημα πρέπει να ερμηνευθεί, αβοήθητο, μες στο μυαλό του αναγνώστη».

~Κρίστοφερ Λογκ~

 

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ

Γέρασα πια.
Τίποτα δεν με ενδιαφέρει.
Έπειτα,
Δεν είμαι και πολύ έξυπνος,
Κι οι ιδέες μου
Δεν έχουν ταξιδέψει παρά
Ίσαμε τις πατούσες μου.
Με ρωτάς:
Ποια είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο ευτυχία;
Δυο πράγματα:
Το να αλλάζω γνώμη
όπως αλλάζω μία πένα για ένα σελίνι·
Και,
Το ν’ ακούω
Της κοπελίτσας
Τη φωνή
Που τραγουδάει διασχίζοντας την κατηφόρα
Αφού μ’ έχει πρώτα ρωτήσει το δρόμο.







ΠΛΗΣΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ

Πλησιάστε στην άκρη.
Θα γκρεμιστούμε.
Πλησιάστε στην άκρη.
Είναι πολύ ψηλά!
ΠΛΗΣΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΗ!
Και πλησίασαν,
Και έσπρωξε,
Και πέταξαν.

 

ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

Χτες βράδυ στο Αεροδρόμιο Λονδίνου
αντίκρισα έναν ξύλινο κάδο
με την αναγραφή Η ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΟΠΩΣ ΤΟΠΟΘΕΤΕΙΤΑΙ ΕΔΩ ΜΕΣΑ.
Έτσι έγραψα ένα ποίημα
και το πέταξα μέσα.

 

ΠΟΝΤΙΚΕ, Ω ΠΟΝΤΙΚΕ…

Ποτέ στη ζωή μου δεν έχω δει
ποντικό τόσο όμορφο σαν εσένα.
Σ’ ευχαριστώ που έβαλες στο μάτι τις πατάτες μου.

Ω Ποντικέ, πλούσιος δεν είμαι.
Σ’ άφησα ένα σημείωμα σχετικά με τις πατάτες μου,
μα παρατήρησα πως το ‘βαλα πολύ ψηλά
για να μπορείς να το διαβάσεις.

Ω Ποντικέ, σκύλος·
καταραμένοι είμαστε η γυναίκα μου κι εγώ
Με έναν σκύλο πελώριο και πεινασμένο·
ανησυχούμε μήπως μάθει τ’ όνομά σου–
που δεν λείπει ποτέ απ’ τα δικά μας χείλη.

Ω Ποντικέ, τον γείτονά μας σκέψου·
Έχει οκτώ παιδιά (όλα πιο μεγάλα
και πιο έξυπνα απ’ τα δικά μου)
κι αν στο τσαρδί του ζούσες, Ποντικέ,

δέκα καλοί Χριστιανοί
(αν λογαριάσουμε και τη γυναίκα του μέσα)
Νύχτα τη νύχτα εσέ θα επαινούσαν,
ενώ στο σπίτι μου καλοί χριστιανοί πέντε
είν’ όλοι κι όλοι μέσα.

 

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

Δυο ασβεστολιθικές πλάκες στηρίζουν τον αιγαιοπελαγίτικο κόσμο.
Η μεγάλη της Ανατολίας συνεχίζει να απλώνεται επίπεδη,
Αλλά μισός αιώνας πέρασε, μέσα από μάτια σιωπηλά: 
                «Άβε!».
Ο Θεός κοίταζε την πλάκα να υποχωρεί, ώσπου
Μονάχα το πάνω μέρος της και των βουνών της οι κορφές να βρίσκονται ακόμα
Πάνω από τη θάλασσα του αδελφού Του, του Θεού Ποσειδώνα:
                «Και τούτο, θα τ’ ονομάσω Ελλάδα. Κι αυτά,
το Αρχιπέλαγός Tης», είπε Εκείνος. Έπειτα στράφηκε
Ν’ αφουγκραστεί τον Απόλλωνα και τις Εννέα να ερμηνεύουν
τη Δημιουργία, από του Τραπεζοειδούς Κόλπου την σκηνή.

                 Εισέρχονται. Λαμβάνουν θέση. Υποκλίνονται.
Ο Κύριος του Φωτός και της Σμίνθης τούς δίνει τον τόνο.
                 Κι ύστερα τραγουδούν:

                 «Στην αρχή δεν υπήρχε Αρχή,
                 Και στο τέλος, δεν υπήρχε Τέλος…».






ΘΑ ΨΗΦΙΣΩ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥΣ

Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
τους Εργατικούς ψηφίζει κι ο Θεός.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς για να διαφυλάξω
τον ιερό θεσμός της Οικογένειας.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
είμαι σκύλος.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
oι ζητωκραυγές της ανώτερης τάξης στα ακριβά εστιατόρια με εκνευρίζουν.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
είμαι σε δίαιτα.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί αν δεν το κάνω εγώ
κάποιος άλλος θα το κάνει:
ΚΑΙ
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί έστω κι ένας
να το κάνει
θα θέλουν να το κάνουν όλοι.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί αν δεν ψηφίσω τους Εργατικούς
Θα μου πέσουνε τ’ αρχίδια.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
είναι ελάχιστα τα αυτοκίνητα στο δρόμο.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί είμαι
ένας ναρκομανής απελπισμένος.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
απέτυχα να γίνω εκατομμυριούχος απ’ τα τρία.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί οι Εργατικοί θα κτίσουν
κι άλλες φυλακές υψίστης ασφαλείας.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί θέλω να ψωνίζω
σ’ ένα παντός καιρού εμπορικό που να εκτείνεται από τη Γέοβιλ ίσαμε τη Γλασκώβη.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
η συλλογή γραμματοσήμων της βασίλισσας είναι η καλύτερη
στον κόσμο.
Θα ψηφίσω τους Εργατικούς γιατί
βαθιά μες στην καρδιά
δεν είμαι παρά ένας Συντηρητικός.

Επίμετρο:

Ο Κρίστοφερ Λογκ (Christopher Logue, 23 Νοεμβρίου 1926 – 2 Δεκεμβρίου 2011) ήταν Άγγλος ποιητής, γνωστός και για την πασιφιστική του δράση. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Πόρτσμουθ. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατατάχτηκε στο Βασιλικό Σύνταγμα της Σκωτίας και στάλθηκε στην Παλαιστίνη. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, πέρασε από στρατοδικείο, μετά από παράπτωμα σχετικά με παράνομη κατοχή δημόσιας περιουσίας, και φυλακίστηκε για 16 μήνες. Έζησε στο Παρίσι από το 1951 μέχρι και το ‘56 όπου και συνδέθηκε φιλικά με τoν Σκωτσέζο μυθιστοριογράφο Αλεξάντερ Τρόκκι. Διατηρούσε, επίσης, μακρόχρονη φιλία με τον Αμερικανό συγγραφέα και μεταφραστή (του Μαρκήσιου ντε Σαντ, επί παραδείγματι) Ώστρυν Γουέινχαουζ. Εκτός από ποιητής, υπήρξε και θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και ηθοποιός.

Μετέφρασε ποίηση των Βιγιόν, Νερούδα και Ζενέ, στα πρώτα στάδια της λογοτεχνικής του πορείας, ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν, μετά από παράκληση, καταπιάστηκε με την Ιλιάδα του Ομήρου, δίχως να γνωρίζει την αρχαία Ελληνική. Με την καινοτόμο αυτή προσαρμογή της Ιλιάδας (ένα έργο –αμάλγαμα μετάφρασης, προσαρμογής και εφευρετικότητας– βασισμένο στο εν λόγω ομηρικό έπος, μέσα από τις αγγλικές του μεταφράσεις, γραμμένο σε μοντερνιστικό ιδίωμα και με κινηματογραφικό τρόπο) ασχολήθηκε για σχεδόν μια πεντηκονταετία, ενώ το 1999 εκδίδει την αυτοβιογραφία Prince Charming. Ανήκει στη γενιά των Βρετανών ποιητών της δεκαετίας του ’60 (στη λεγόμενη Βρετανική Ποιητική Ανανέωση), η οποία υποστήριζε τη νεωτερικότητα στην ποίηση, σε αντίθεση με τα λογοτεχνικά κινήματα της εποχής που αντιμετώπιζαν με περισσότερο συντηρητισμό τη βρετανική λογοτεχνία. Ποιήματά του μελοποιήθηκαν, με γνωστότερο το “Be not toο hard” από την Joan Baez το 1967. Το ποίημά του “Come to the edge” εσφαλμένα αποδίδεται στον Απολλιναίρ, ενώ δεν αποτελεί παρά ένα αφιέρωμα σε εκείνον. Συνεργάστηκε, επίσης, με τον εκδοτικό οίκο Olympia Press (εκδότης της Λολίταςτου Ναμπόκοφ), με το ψευδώνυμο Count Palmiro Vicarion, εκδίδοντας, μεταξύ άλλων, κι ένα πορνογραφικό μυθιστόρημα. Η απόδοση της Ιλιάδας θεωρήθηκε ως ένα εκ των σημαντικότερων επιτευγμάτων της μεταπολεμικής αγγλικής ποίησης, η σημαντικότερη μεταφραστική προσπάθεια μετά το Homage to Sextus Propertius του Πάουντ. Η ποίηση του χαρακτηρίζεται από σύντομους αλλά ρωμαλέους και πνευματώδεις στίχους, άμεσους, ακριβείς και αινιγματικούς. Μολονότι το έργο του έχει σαφώς επηρεαστεί από τα διαβάσματά του, εντούτοις η απόμακρη, ιδιόρρυθμη έως και ανατρεπτική ποίησή του φέρει έντονα το προσωπικό του στίγμα. Επιπλέον, ως νεωτεριστής και καινοτόμος, πειραματίστηκε με τη συγγραφή τζαζ ποίησης, ενώ θεωρείται ο εφευρέτης των ποιημάτων σε αφίσα.

Ως πολιτικός επαναστάτης και ακτιβιστής, συμμετείχε ενεργά στην οργανωμένη διαμαρτυρία κατά των πυρηνικών όπλων, πλάι στον συνοδοιπόρο του Μπέρναρντ Ράσελ. Χάρη στη λαχτάρα του να γίνει ποιητής, χρεώνεται και την πρώτη του απόπειρα αυτοκτονίας, τη δεκαετία του ‘40. Από το 1985, υπήρξε παντρεμένος με την συγγραφέα, κριτικό και βιογράφο Ρόζμαρι Χιλ.

Τέλος, τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με το Βραβείο Paris Review/Bernard F. O’Connor και του απονεμήθηκε, από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο τίτλος του Διοικητή του  Ανωτάτου Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, για τη συνεισφορά του στη λογοτεχνία.

 

Επιλογή-Μετάφραση-Επίμετρο: Νικολέττα M. Σίμωνος

Α' δημοσίευση: Θράκα